Ιστιαία
Ιστιαία βρίσκεται στο κέντρο καταπράσινης και εύφορης πεδιάδας, του βόρειου κομματιού της Εύβοιας και απέχει από τη θάλασσα 5 χιλιόμετρα. Από τον 15ο αιώνα μέχρι και τον 19ο αναφερόταν ως Ξηροχώρι.
Η ιστορία της Ιστιαίας αρχίζει πολύ πριν από την εποχή του Ομήρου. Ευρήματα του 2.000 π.Χ. στην περιοχή μεταξύ Ιστιαίας και Ωρεών, μαρτυρούν την ύπαρξη μεσοελλαδικών οικισμών. Η πόλη της Ιστιαίας αναπτύχθηκε οικονομικά κυρίως τον 8ο π.Χ. εξαιτίας του ότι είχε μεγάλη ναυτική και εμπορική ανάπτυξη. Επίσης ίδρυσε αρκετές αποικίες στην νότια Ιταλία και Σικελία, αναφέρεται ότι συμμετείχε σε αρκετά στρατιωτικά γεγονότα όπως ο Τρωικός πόλεμος. Ο Όμηρος την χαρακτηρίζει ως «πολυστάφυλος Ιστιαία», από τους πολλούς αμπελώνες της.
Η αρχαία Ιστιαία δεν ήταν μία πεδινή πόλη, βρισκόταν 1,5 χιλιόμετρο νοτιοδυτικά από την σημερινή της θέση. Ξεκινούσε από την περιοχή που στις μέρες μας χτίστηκε ο ναός της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής, δίπλα στη δεξαμενή της πόλης και εκτεινόταν δύο περίπου χιλιόμετρα δυτικά, προς το μέρος των Ωρεών και του Ταξιάρχη.
Η καινούρια πόλη, όπως εμφανίζεται σήμερα, άρχισε να δημιουργείται λίγο πριν από την Τουρκοκρατία στην Εύβοια (1470), με το όνομα «Ξηροχώρι», αρχικά στην απογραφή του 1474 και πολύ αργότερα μέσα από τα ποιήματα του περιηγητή μοναχού Δαπόντε στα μέσα του 17ου αιώνα. Λίγο πριν από την Επανάσταση η Βόρεια Εύβοια εντάχθηκε στην εμβέλεια των εδαφών που ήλεγχε και διοικούσε ο Αλή Πασάς.
Η επαρχία της Ιστιαίας έμεινε στην δικαιοδοσία του Αλή Πασά μέχρι την μέρα της δολοφονίας του τελευταίου (Ιανουάριος 1822). Η Ιστιαία υπήρξε το σημείο εκκίνησης μερικών από τις πρώτες συγκρούσεις Ελλήνων και Τούρκων κατά την Επανάσταση του 1821. Η 8η Μαΐου 1821 είναι η μέρα του ξεσηκωμού των Ελλήνων της περιοχής. Η οριστική ένταξη της πόλης στο νέο Ελληνικό κράτος έγινε τον Μάρτιο του 1833, μαζί με ολόκληρο το νησί της Εύβοιας.
Έκτοτε η Ιστιαία ήταν η σημαντικότερη πόλη της Β. Εύβοιας. Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα δεκάδες εθελοντές από την Ιστιαία έλαβαν μέρος, ενώ κάποιοι από αυτούς έπεσαν στα πεδία των μαχών. Η Ιστιαία υπέφερε πολλά κατά τη Γερμανική κατοχή και πέρασε δύσκολους καιρούς στον Εμφύλιο πόλεμο. Για την ονομασία υπάρχουν δυο εκδοχές. Η μια είναι ότι το όνομα της Ιστιαίας έχει προέλθει από την νύμφη Ιστιαία. Και η άλλη εκδοχή είναι από την πλούσια παραγωγή ιστών (=κατάρτια).
Σήμερα με το πρόγραμμα Καλλικράτης, μετά την ένωση των δήμων Αρτεμισίου, και Λουτρών Αιδηψού, η Ιστιαία είναι πρωτεύουσα της Βόρειας Εύβοιας και της ομώνυμης Επαρχίας. Ο πληθυσμός της ξεπερνά τους 5000 κατοίκους, επίσης διαθέτει τη μεγαλύτερη αγορά. Εδώ έχουν έδρα και πολλές κρατικές υπηρεσίες. Στην ιστορική πόλη περιλαμβάνονται και οι οικισμοί Άγιος Γεώργιος, Άγιος Παντελεήμων, Νέα Σινασός, Νεοχώρι, και Κανατάδικα.
Αξιοθέατα:
Ο Ναός Αγίου Νικολάου, που βρίσκεται κοντά στο Ειρηνοδικείο της Ιστιαίας, είναι κάτι που αξίζει επίσης να δει ο επισκέπτης. Είναι μια τρίκλιτη ξυλόστεγος βασιλική, αρχιτεκτόνημα σπάνιο για τον ευβοϊκό χώρο. Σήμερα εσωτερικά διατηρείται μικρό μέρος των αρχικών τοιχογραφιών του. Ο Άγιος Νικόλαος σαν προστάτης των ναυτικών υπήρχε αντικείμενο ιδιαίτερης λατρείας από αυτούς. Μέσα στο ναό υπάρχουν πολλά ακιδογραφήματα κωπήλατων και ιστιοφόρων πλοίων διαφόρων τύπων που έγιναν σε διάφορες εποχές. Η αγιογράφηση του ναΐσκου χρονολογείται στα τέλη του 14ου με αρχές 15ου αιώνα.
Το Λαογραφικό Μουσείο Ιστιαίας κοντά στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου, ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Ιστιαίας, έχει δημιουργήσει μια λαογραφική Συλλογή, που περιλαμβάνει αντικείμενα καθημερινής χρήσης , έπιπλα και οικοσκευή, παραδοσιακά υφαντά και κεντήματα, αλλά και σπάνια αντικείμενα των προσφύγων που ήρθαν στην περιοχή μετά το 1922. Η έκθεση συνοδεύεται από πλούσιο φωτογραφικό υλικό .
Η βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στην πλατεία της πόλης.
Το Mουσείο Φυσικής Ιστορίας, στην είσοδο της πόλης δίπλα στο Εθνικό Στάδιο, το οποίο στεγάζει εκθέματα του κυνηγετικού συλλόγου.
Η εκκλησία της Παναγίας Ντινιούς 6 χιλιόμετρα από την Ιστιαία προς το Πευκί, η οποία γιορτάζεται στις 23 Aυγούστου, με μεγάλη συμμετοχή ντόπιων, αλλά και ξένων προσκυνητών.
Η λιμνοθάλασσα κοντά στα Kανατάδικα, όπου αποτελεί σημαντικό υδροβιότοπο για αποδημητικά και ενδημικά πουλιά.
Το δάσος στο όρος Tελέθριο καταπληκτικής ομορφιάς με οξιές και καστανιές.
Αποστάσεις:
Αθήνα – Ιστιαία 187 χιλιόμετρα μέσω Χαλκίδα, Λίμνη, Βουτά.
Αθήνα – Ιστιαία 171 χιλιόμετρα μέσω πορθμείου Ακρίτσα Φθιώτιδας – Λουτρά Αιδηψού(Αθήνα – Ακρίτσα Φθιώτιδας 151χιλιόμετρα).
Θεσσαλονίκη – Ιστιαία 276 χιλιόμετρα μέσω πορθμείου Γλύφα Πελασγία Φθιώτιδας – Αγιόκαμπος(Θεσσαλονίκη – Γλύφα Πελασγία Φθιώτιδας 263,5 χιλιόμετρα).
