Μονοκαρυά
Μονοκαρυά, στην κοιλάδα που σχηματίζει ο ποταμός Ξηριάς βρίσκεται η Μονοκαρυά, ανατολικά του βουνού Μεγαλόχαρη με υψόμετρο 491 μέτρα. Το χωριό είναι κτισμένο επάνω στον επαρχιακό δρόμο, που ενώνει την Ιστιαία, με τα χωριά Μηλιές και Κρυονερίτη. Αποτελείται από δυο χωριά την Άνω Μονοκαριά και την Κάτω Μονοκαριά. Το όνομα του χωριού προήλθε μάλλον από την ύπαρξη στην περιοχή μιας πολύ μεγάλης καρυδιάς.
Για την ιστορία του χωριού οι αναφορές που υπάρχουν είναι ότι όλη η περιοχή ήταν ένα μεγάλο τσιφλίκι την εποχή της τουρκοκρατίας, και η υπόδουλοι τότε Έλληνες δούλευαν γι αυτούς. Η Άνω και η Κάτω Μονοκαρυά δημιουργήθηκαν προκειμένου να στεγάσουν τους κολίγους που δούλευαν στα χωράφια. Η Κάτω Μονοκαρυά ονομάζεται και Παλιοχώρι, γιατί υπήρχε εκεί ο παλιός οικισμός.
Η φύση έχει φροντίσει να πλουτίσει απλόχερα όλη την περιοχή, ρεματιές, χαράδρες, μικροί καταρράκτες, αιωνόβια πλατάνια, και πεύκα. Όλη αυτή η πυκνή βλάστηση, σε συνδυασμό με την μορφολογία του εδάφους είχε σαν αποτέλεσμα το 1845 που επισκέφτηκε την περιοχή ο βασιλιάς της Ελλάδας Όθων, να την παρομοίωση με την Άνω Βαυαρία.
Σήμερα οι κάτοικοι του χωριού έχουν σαν κύριο επάγγελμα την γεωργία και την υλοτομία. Επίσης πολλοί είναι και εκείνοι που επισκέπτονται την Μονοκαρυά την περίοδο του καλοκαιριού, για το δροσερό κλήμα της.
Σημείο αναφοράς για την περιοχή είναι το μικρό εκκλησάκι της Παναγίας Αχμέτ Αγά, που βρίσκετε έξω από το χωριό στο δρόμο για τις Μηλιές. Καθώς και η παλιά βρύση(Αχαμπλή βρύση) στο δρόμο για την Άνω Μονοκαρυά.
Η Κάτω Μονοκαρυά έχει 82 μέτρα υψόμετρο, και η Πάνω Μονοκαρυά έχει υψόμετρο 181 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.
Πως θα πάτε, η πιο εύκολη πρόσβαση είναι από την Ιστιαία, ακλουθούμε την διαδρομή για το χωριό Βουτά, μετά το χωριό Καμάρια, αριστερά υπάρχει η έξοδος, για Μονοκαρυά, Μηλιές, Κρυονερίτη. Η απόσταση από την Ιστιαία είναι περίπου 5.6χλμ.
Αποστάσεις: από τα Λουτρά Αιδηψού 25 χιλιόμετρα μέσω περιφερειακού Ιστιαίας, από την Λίμνη 32 χιλιόμετρα μέσω Βουτά, Ροβιές, από την Αγία Άννα 35 χιλιόμετρα μέσω Βουτά, Κοκκινομηλιά, Κερασιά, και από την Χαλκίδα, η απόσταση μέχρι την Μονοκαρυά είναι 110 χιλιόμετρα μέσω Βουτά, Λίμνη.
